Vandaag is de geboortedag van H.M. van Randwijk een Nederlandse journalist, schrijver en verzetsstrijder tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hij was een verzetsleider en de medeoprichter van Vrij Nederland en de eerste hoofdredacteur daarvan. Zijn portret staat op het arty naslagwerk / verjaardagskalender met 366 Nederlanders hieronder.
Hendrik Mattheüs (Henk) van Randwijk werd op 9 november 1909 geboren in Gorinchem, in een gereformeerd tuindersgezin met zes kinderen. Hij werkte bij zijn vader in het bedrijf en studeerde voor onderwijzer. In de crisisjaren ontwikkelde hij linkse opvattingen, De ellende van de crisis greep Van Randwijk aan; hierover schreef hij in 1936 het boek Burgers in Nood. Van 1937 tot 1940 was Van Randwijk hoofd van de Eben-Haëzer school, een van de lagere scholen verbonden aan de organisatie Tot Heil des Volks.
Van Randwijk was betrokken bij het verzet tegen de Duitse bezetting van Nederland hij was een van de oprichters van het illegale blad "Vrij Nederland" in 1940.Zijn schuilnaam was Sjoerd van Vliet. In 1942 werd hij door de Duitsers gearresteerd en zes weken lang verhoord, hij bleef volhouden dat iemand met zijn theologische opvattingen geen verzetsblad kon uitgeven. Uiteindelijk werd hij vrijgelaten. Na de oorlog werd Van Randwijk werd onderscheiden met de Britse onderscheiding King's Medal for Courage in the Cause of Freedom en werd de Verzetsprijs voor letterkundigen aan hem toegekend.
In 1948 trad Van Randwijk af te treden als hoofdredacteur van Vrij Nederland. Hij ging trad vaak op als commentator op radio en televisie. Als journalist leverde hij bijdragen aan De Groene Amsterdammer. De armoede in de wereld was een belangrijk thema. Van Randwijk overleed op 13 mei 1966 op 56-jarige leeftijd in Purmerend aan een hartaanval. Zijn uitvaart werd geleid door zijn oude verzetsvriend ds. Jan Buskes. Van Randwijks weduwe Ada van Randwijk-Henstra, met wie hij in 1935 trouwde, overleed op 15 oktober 2013 op 101-jarige leeftijd.
Een deel van het Weteringplantsoen in Amsterdam, dat tijdens de oorlog een fusilladeplaats was waar onder andere op 12 maart 1945 dertig verzetsstrijders werden geëxecuteerd, is hernoemd tot H.M. van Randwijkplantsoen. Er is een monument opgericht met daarop de bekende dichtregels:
Een volk dat voor tirannen zwicht, zal meer dan lijf en goed verliezen, dan dooft het licht...
Van Randwijk wordt herinnerd als een moedige man die zich verzette tegen de onderdrukking tijdens de oorlog en zijn bijdrage aan de Nederlandse journalistiek. Het boek Heet van de naald bevat een aantal artikelen, die van Randwijk bij de mijlpalen van de geschiedenis, heeft geschreven. Bijna altijd zegt de lezer nu: had men zijn adviezen maar opgevolgd! Deze bloemlezing uit zijn journalistiek werk behandelen vele artikelen het verleden, maar telkens springt zijn visie op de toekomst naar voren. Daarom heeft hij ook de jongeren, die hem niet hebben gekend, veel te zeggen.
Reactie plaatsen
Reacties