Vandaag is de geboortedag van Maarten Tromp, een van onze grootste zeehelden uit de Nederlandse geschiedenis. De bewerking hierboven en zijn portret op het onderstaand naslagwerk / verjaardagskalender met 366 belangrijke Nederlanders, zijn made by me.
Maarten Harpertszoon Tromp werd op 23 april 1598 geboren in Den Briel. Hij was het oudste kind van zeeofficier Harpert Maertenz en Jannetgen Barentsdochter Quack. Het gezin verhuist in 1607 naar Rotterdam omdat vader Tromp promoveert tot kapitein bij de Admiraliteit van de Maze. Maarten kon al jong rekenen lezen en schrijven,. Op negenjarige leeftijd gaat hij als scheepsjongen aan boord van de Olifantsdorp voor het eerst de zee op. Tromp voer afwisselend voor de marine en voor de koopvaardij. In 1609 voer hij mee met zijn vader die inmiddels koopman was geworden naar Guinee. Onderweg raakt het koopvaardijschip van zijn vader in gevecht met zeeroverschepen van Easton. Tijdens de strijd wordt Maarten Tromp’s vader gedood door een kanoskogel het schip wordt geënterd, de bemanning gevangen genomen en Tromp wordt tot slaaf gemaakt. Na twee jaar laat de zeerover Easton de Nederlander vrij.
Als Maarten Tromp rond 1612 weer terugkeert in Nederland, werkt hij enige tijd op een scheepswerf in Rotterdam. Vanaf 1616 maakt hij voor de koopvaardij weer verschillende zeetochten.In 1622 treed Maarten Tromp weer toe tot de marine, hij gaat als luitenant aan boord van de brik Bruynvisch, een vierkant getuigde tweemaster onder kapitein Cornelis Cornelissen de Bagijn. Het schip raakt betrokken bij enkele aanvallen aan de Spaanse kust. Begin 1624 wordt Tromp overgeplaatst op een schip van kapitein Dirck Gerritszoon Verburgh dat deel uitmaakt van de blokkadevloot tegen Duinkerke. Twee jaar later wordt Tromp kapitein op het jachtschip de St. Anthonius en later van het fregat Gelderland.
In 1629 wordt Maarten Tromp vlaggenkapitein op het schip de Vlieghende Groene Draeck van de beroemde Nederlandse luitenant-admiraal Piet Heyn. Volgens Piet Heyn was Tromp de enige officier was waarin werkelijk geen enkele fout te ontdekken viel: “…dat hij veele kloekmoedige kapiteijnen hadt gekent, doch in deselven altijdt eenigen misslagh gevonden, maer nooit in Tromp, in wien hij alle deughden erkende, die in een zeeoverste worden vereischt.” De samenwerking tussen Piet Heyn en Maarten Tromp duurt echter niet lang. Tijdens een slag met een flottielje Oostender kapers, sneuvelde Heyn. Tromp zette het gevecht voort en veroverde drie schepen; hiervoor kreeg hij van de Staten van Holland een gouden ereketen.Een maand na deze gebeurtenis vaart Tromp opnieuw uit, op de Vliegende Groene Draeck en weet Tromp twee Duinkerkers te veroveren. Zijn successen maakte grote indruk. Tromp wordt door de admiraliteit beloond met een nieuw ereteken.
Maarten Tromp verlaat de marine in 1633 nadat zijn eerste vrouw, Dignom Cornelisdochter de Haes, overleden is. Hij hertrouwt met Alyth Jacobsdochter Arkenboudt uit Den Briel en wordt in 1636 directeur van ’s Lands Equipagie. In die hoedanigheid krijgt hij de opdracht de gebrekkige logistieke ondersteuning van de Nederlandse vloot te verbeteren. Het zat de admiraliteit van Rotterdam al die tijd niet lekker dat ze een van haar beste kapiteins had verloren en probeert Maarten Tromp weer terug te krijgen. In oktober 1637 treedt Maarten Tromp toch opnieuw toe tot marine. Hij wordt dan benoemd tot luitenant-admiraal van Holland en West-Friesland. De bevelhebber van 's Lands Vloot. Tromps bevordering werd door de bevolking met grote vreugde verwelkomd Twee jaar later op 18 februari 1639 vond de zeeslag bij Duinkerke plaats. Tromp die op het vlaggenschip Aemilia een vloot van 11 schepen aanvoerde versloeg de Duinkerker kapers. Tromp werd door Koning Lodewijk XIII hiervoor benoemd tot ridder in de Orde van de Heilige Michaël.
Tromp boekte zijn grootste overwinning in de strijd tegen de Engelsen tijdens de Slag bij Sungels (ook wel: Battle of Dungeness) op 9 december 1652. Volgens de Britse overlevering zou Tromp na afloop van deze slag een bezem in zijn mast hebben gevangen om te illustreren dat hij de zee van zijn vijanden had schoongeveegd.
Maarten Tromp overlijdt op 10 augustus 1653 tijdens de Slag bij Ter Heijde. Een Engelse scherpschutter varend op het schip van William Penn treft hem dan dodelijk in de borst. De laatste woorden van de zeevaarder zouden zijn geweest: “Ik heb gedaan, houdt goeden moed.”
Volgens de overlevering zou Michiel de Ruyter het volgende hebben gezegd toen hij het levenloze lichaam van Tromp zag: “Mocht het God behaagd hebben mijn leven te nemen in plaats van het zijne!”
Het praalgraf van Maarten Tromp bevindt zich in de Oude Kerk in Delft.
Op zijn graf staat dit gedicht van Joost van den Vondel:
Hier rust de zeeheld Tromp, de dappere beschermer
Der zeevaart en de zee; ten dienst van ’t vrije land,
dat ‘mans gedachtenis bewaart in ’t konstig marmer
Zo levendig gelijk hij stierf voor ’t Hollands strand.
Beluid met moordgeschrei en donder van kartouwen,
Daar Groot-Brittanje in brand, al ’t water viel te kleen.
Hij heeft zichzelf in ’t hart der burgeren uitgehouwen
Dat beeld verduurt de pracht van graf en marmersteen.
Boek: Maarten Tromp. Bestevaer!
Boek: Zeehelden van de Gouden Eeuw
Reactie plaatsen
Reacties